بهین ارتباط هوشمند تیلا
021-91002727

معرفی عوامل موثر در هزینه کابل کشی شبکه

هزینه کابل کشی شبکه یکی از پارامترهایی است که قبل از استفاده از خدمات شبکه یک مجموعه باید از آن مطلع شوید. گرچه به طور کلی نمی‌توان قیمت مشخصی برای این بخش از نصب و راه اندازی شبکه تعیین کرد، اما می‌توان پارامترهایی که در قیمت گذاری مؤثر هستند، را تعیین کرد.

در صورتی که برای بهره‌مندی از مزایای شبکه به چند مجموعه فعال در زمینه پشتیبانی شبکه مراجعه کنید، قطعاً با قیمت‌های مختلفی در خصوص کابل کشی شبکه مواجه می‌شوید. این که قیمت کدام یک از شرکت‌های فعال در این زمینه بهتر است، به کیفیت خدمات و کابلی که برای انجام این کار استفاده می‌کند، بستگی دارد. بنابراین به خاطر داشته باشید که هیچ و ارزانی و گرانی بی حکمت نیست.

به همین خاطر قصد داریم در این مقاله اطلاعات مفیدی در رابطه با عوامل مؤثر در هزینه کابل کشی شبکه در اختیارتان قرار دهیم. تا در صورتی که تصمیم به استفاده از خدمات شرکت پشتیبانی شبکه خاصی را دارید، با آگاهی کامل از هزینه‌ها، انتخاب کنید.

اگر اکنون اینجا حضور دارید پس حتما به دنبال یافتن راهی برای کابل کشی شبکه دفتر و یا شرکت خود هستید و میخواهید به طور تقریبی هزینه کابل کشی شبکه مورد نظر خود را براورد کنید. قطعا هزینه اجرای کابل اترنت یا هزینه کابل کشی ساختاری به عوامل زیادی بستگی دارد و به آسانی نمیتوان آن را تخمین زد.

کابل شبکه مانند رسانه‌ای عمل می‌کند که از طریق آن اطلاعات از یک دستگاه شبکه به دستگاه دیگر منتقل میشود.

در زیر به تفصیل مواردی که ممکن است بر قیمت کل تاثیر بگذارند و به شما در تصمیم گیری درست کمک کند، آورده شده است که هر کدام از آنها مستقیما تعیین کننده‌ی قیمت نهایی هستند.

راه اندازی شبکه اصولی و استاندارد اهمیت فوق العاده بالایی در یکپارچه سازی و استاندارد سازی شرکت‌ ها ایفا می‌کند و اگر در ابتدای پیاده سازی، به صورت غیر اصولی انجام شود، در آینده‌ای نه چندادن دور، شرکت ها متحمل هزینه‌های سنگین خواهند شد.

 عوامل تعیین کننده نرخ کابل کشی شبکه کدامند؟

  • مساحت دفتر یا شرکت
    یکی از عمده‌ترین فاکتورهای تعیین کننده در هزینه کابل کشی، متراژ محل کار شماست. هرچه تعداد واحدهای ساختمانی و فضای شرکت بزرگتر باشد، به کابل بیشتری نیاز خواهد داشت و درنتیجه هزینه کلی افزایش می‌یابد.
  • هدف اصلی شبکه

کارفرما باید هدف خود را از کابل کشی و داکت کشی شبکه مشخص کند تا تکنسین‌های کابل کشی متناسب با نیاز شما تعداد سیستم‌ها و تجهیزات جانبی موردنیاز برای اتصال خطوط تلفن، دوربین‌های مدار بسته و سایر دستگاه‌ها را براورد کنند.

  • نوع کابل کشی

نوع کابل انتخاب شده برای یک شبکه بستگی به اندازه، توپولوژی و روش شبکه دارد. انواع مختلف کابل‌های شبکه به عنوان ستون فقرات زیرساخت شبکه عمل می‌کنند. از طرفی کابل‌ها با کیفیت‌های مختلفی در بازار وجود دارند که متریال بکار رفته در آنها با هم متفاوت است و باتوجه به برندی که دارند با نرخ‌‌های متفاوتی عرضه میشوند.

  • تجهیزات مورد نیاز شبکه
    نوع و تعداد نودها، سویچ‌ها، روترها و جنس و برندی که متناسب با کار شرکت شما انتخاب میشود در هزینه کابل کشی بسیار موثر است.

 

برای اینکه تشخیص دهید کدام جنس و برند و چه نوع از کابل کشی برای نیاز شرکت شما مناسب است، بهتر است کار را به کاردان بسپارید و از یک شرکت متخصص با تکنسین‌های خبره همچون بهین ارتباط هوشمند تیلا کمک بگیرید تا از هزینه‌های اضافی صرفنظر کنید. برخی از برندها صرفا پول شما را هدر می‌دهند و تاثیر چندانی درنتیجه کار نمیگذارند این درحالیست که برخی از کابل‌ها در بازار وجود دارند که بسیار بی‌کیفیت هستند. تشخیص این موضوع را به عهده‌ی کادر فنی و مجرب بهین ارتباط هوشمند تیلا بگذارید تا به بهترین شکل ممکن و با هزینه‌ای منطقی کابل کشی شبکه شرکت شما را به ثمر برسانند.

هزینه کابل کشی شبکه

اهمیت کابل کشی در شبکه

انتخاب نوع صحیح کابل کشی شبکه می‌تواند عملکردهای مختلف تجاری را تحت تأثیر قرار دهد زیرا مدیران شبکه‌های سازمانی از فناوری‌های جدید استفاده می‌کنند. نوع کابل شبکه مورد استفاده در زیرساخت‌های شبکه یکی از حیاتی‌ترین جنبه های شبکه در صنایع مختلف است.

کابل هم محور

کابل کواکسیال در برابر انسداد سیگنال بسیار مقاوم است هرچند که نصب آن پیچیده است. این می‌تواند طول کابل‌های بزرگ بین دستگاه‌های شبکه را نسبت به کابل جفت پیچ خورده کنترل کند. دو نوع کابل کواکسیال، کواکسیال نازک و کواکسیال ضخیم هستند.

کابل به هم تابیده با محافظ (STP)

این نوع خاصی از سیم کشی تلفن مسی است که در تاسیسات تجاری مورد استفاده قرار میگیرد. یک محافظ خارجی که به عنوان یک زمین عمل می‌کند به سیم های تلفن معمولی جفت پیچ خورده اضافه میشود. اگر می‌خواهید کابل را در محلی با تداخل احتمالی و خطر جریان الکتریکی در UTP قرار دهید، این نوع از کابل ممکن است جواب دهد. کابل‌های محافظ همچنین می‌توانند به گسترش فاصله بین کابل‌ها کمک کنند.

کابل کشی فیبر نوری

کابل کشی فیبر نوری پهنای باند بسیار بیشتری نسبت به مس ارائه می‌دهد و معمولاً برای اتصال ستون فقرات بین تجهیزات شبکه محلی استفاده میشود و انتخاب مطلوبی برای ارتباطات آنالوگ و دیجیتال با کیفیت و امنیت بالا می‌باشد. اگرچه هزینه بالای کابل کشی با استفاده از فیبر نوری می‌تواند برای برخی از شرکت‌ها منع کننده باشد، اما در شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ بکارگیری این نوع از کابل کشی تقریبا ضروری ست؛ چراکه در برابر تداخلات الکترومغناطیسی (EMI)، یک اتصال امنیتی بالا را ارائه می‌دهد. این راه حل برای اتصالات بین ساختمان‌ها و سایر اتصالات فراتر از حداکثر ۹۰ متر مناسب است.

سیم به هم تابیده بدون محافظ (UTP)

این مورد تحسین برانگیزترین نوع کابل شبکه در جهان است. کابل UTP هم برای تلفن معمولی و هم برای شبکه‌های کامپیوتری استفاده میشود.

 

عوامل مؤثر در هزینه کابل کشی شبکه

 نوع کابل شبکه

برای کابل کشی شبکه می‌توان از انواع کابل شبکه متناسب با نیاز و بودجه کارفرما استفاده کرد. در میان انواع کابل‌هایی که برای نصب و راه اندازی شبکه استفاده می‌شود، کابل‌های فیبر نوری دارای سرعت و کیفیت عملکردی بهتری هستند. همین مسئله باعث می‌شود که تفاوت کابل شبکه مسی با کابل شبکه فیبر نوری بسیار زیاد باشد.

به عنوان مثال دیگر، می‌توان به کابل‌های آلومینیومی با روکش مس (CCA) اشاره کرد. این کابل‌ها دارای هسته داخلی آلومینیوم و روکش بیرونی مس است. به همین خاطر هزینه‌این کابل‌ها، نسبت به کابل‌هایی که تماماً از مس ساخته شده‌اند، کمتر است.

برند و شرکت تولید کننده کابل شبکه

برند شرکتی که کابل مورد نیاز از آن خریداری می‌شود، یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در هزینه کابل کشی شبکه است. در حال حاضر به دلیل تحریم‌هایی که علیه ایران وجود دارد، انتخاب و خرید کابل اصل، کار بسیار دشواری است. چرا که افراد سودجوی زیادی از محدودیت‌های به وجود آمده سو استفاده می‌کنند و کابل‌های تقلبی را با قیمت کمتری به جای کابل اصل و اورجینال به فروش می‌رسانند.

بنابراین به شما توصیه می‌ شود که اگر خودتان مسئولیت خرید کابل شبکه را به عهده می‌گیرید، از عملکرد صحیح فروشگاه منتخبتان مطمئن شوید.

هزینه اجرای کابل کشی شبکه

مقدار دستمزد اپراتورهایی که مسئولیت اجرای شبکه را به عهده دارند، یکی دیگر از پارامترهایی است که از مجموعه‌ای به مجموعه دیگر متفاوت است. معمولاً نسبت به گستردگی و پیچیدگی طراحی شبکه ، هزینه‌ای که برای اجرای آن در نظر گرفته می‌شود، متفاوت است. از طرف دیگر، کیفیت اجرای شبکه، نقش مهمی در عملکرد درست آن بازی می‌کند. بنابراین اگر قصد دارید از هزینه‌ای که برای انجام این کار گذاشته‌اید، نتیجه مطلوبی بگیرید، از اهمیت نحوه اجرا غافل نشوید.

هزینه کابل کشی شبکه

نرخ تورم

بدون شک نرخ تورم کشور، یکی از مهم‌ترین عواملی است که در کاهش یا افزایش هزینه‌ها مؤثر است. ممکن است بعد از عقد قرارداد پشتیبانی شبکه قیمت‌ها افزایش یا کاهش پیدا کند. به همین خاطر بهتر است در حین عقد قرارداد به این مورد توجه داشته باشید؛ تا اگر در انتهای پروژه نیاز به پرداخت هزینه اضافه‌ای شد، سورپرایز نشوید.

پروتکل ارتباط ویپ SIP

 

اگر علاقه مند به مبحث VoIP هستید یا در این حوزه مشغول به کار هستید ، بارها و بارها نام پروتکل SIP را شنیده اید و از آن استفاده نموده اید. پروتکل ها در کنار نرم افزار های voip ، لازمه برقراری ارتباط در سیستم voip هستند. پروتکل SIP نیز یکی از پروتکل های اساسی voip هست که از بخش های مختلفی تشکیل شده است.پروتکل ارتباط ویپ SIP

پروتکل SIP چیست؟

پروتکل SIP یک پروتکل سیگنالینگ ارتباطی بوده که برای کنترل Sessionهای ارتباطات Multimedia مورد استفاده قرار می گیرد.

کاری که این پروتکل انجام می دهد این است که ارتباطاتی مانند انتقال صدا و ویدئو بر روی شبکه‌های IP کنترل می کند همچنین این پروتکل شروع ، تغییر و پایان session را کنترل می کند.

المان‌های شبکه SIP

User Agent، یک واحد منطقی ای که وظیفه آن ایجاد و دریافت message مانند http در header پیام‌های دریافتی و ارسال اطلاعاتی درباره User Agent می باشد.

Proxy Server،زمانی استفاده می شود که شما  بخواهید یک سری policy را روی ارتباطات خود تعریف کنید که برای اینکار درواقع از پروکسی سرور استفاده خواهید کرد  بنابراین  Proxy Server یک واحد منطقی بوده که نقش روتر را برای شما بازی می کند.

Registrar یک SIP endpoint است که به Accept کردن درخواست‌های REGISTER پرداخته و زمانی که شما یک endpoint را رجیستر می کنید endpoint مورد نظر به ذخیره اطلاعات شما در یک دیتا بیس می پردازد.

Redirect Server، در واقع یک User agent server بوده که به ایجاد یک response با کد 300 پرداخته و کاری می کند که بین یک کلاینت و یک URI ارتباط مستقیم برقرار شود. sip redirect gateway،  اینترفیسی است که ارتباط  بین شبکه ها با پروتکلهای متفاوت را برقرار می کند.

Session border controller، دستگاهی است که جریان تماس ، کیفیت و کنترل مکانیسم را در voip کنترل می کند.

در SIP پیام‌ها به دو نوع تقسیم می‌شود:

  1. request
  2. response

مهم‌ترین این پیام‌ها:

پیام:INVITE در واقع request ی است که زمانی که شما یک شماره را می گیرید این شماره تبدیل به یک آدرس IPمی شود و پیام برای مخاطب ارسال شده و از مخاطب خواهان برقراری ارتباط است و اگر مخاطب آن را قبول کرد تلفن زنگ خواهد خورد.

پیام: ACK از نوع response بوده و هنگامی که بسته های SIP  که از پروتکل TCP  برای انتقال استفاده می کنند سالم به مقصد برسد پیام ACK  برای فرستنده پیام فرستاده می شود.

پیام: BYE از نوع request است و زمانی که یکی از طرفین در حال مکالمه گوشی را قطع کند از طرف مخاطبی که گوشی را قطع کرده یک پیام BYE برای مخاطب دیگر ارسال می شود.

پیام: CANCEL  از نوع request  بوده و توسط پروکسی سرور خواهد شد  این پیام بیان کننده ی این است تماسهایی که در حالت معلق هستند قطع شود بعد از این پیام ، پیام BYE صادر خواهد ش

پیام: OPTIONS از نوع request  بوده و زمانی که از (U.A)یا(USER AGENT) و (P.S) یا (PROXY SERVER) بخواهید تا توانایی‌های خود را بگویند.

پیام: REGISTER از نوع request است و زمانی که خواهان معرفی کلاینت به سرور باشید از این پیام استفاده می شود و حاوی اطلاعاتی چون: IP ,PORT ,OPTION و… می باشد.

تمامی پیامهایی که گفته شد تنها گوشه ای از پیامهای SIP بود.

اجزای شبکه‌ی SIP

از نقطه‌ نظر معماری، اجزای فیزیکی یک شبکه SIP در دو مجموعه Client ها و server ها دسته بندی شده، که به آن‌ها (UAC) یا  User Agent Client و  (UAS) یا User Agent Server گفته می شود. یک end-point  SIP  توانایی ایفای هر دو نقش UAC و UAS را دارد،اما تنها یک نقش را در هر انتقال می تواند داشته باشد. عمل کردن یک نقطه انتهایی به‌عنوان UAS یا UAC  به UAC ی که شروع به تقاضا م کند وابسته می باشد

SIP Client

یک client یا UAC برنامه کاربردی ایست که درخواست فرستنده درخواست سیب می باشد.

SIP Client شامل تلفنها، Soft phoneها و Gatewayها می باشد که در باره ی هر کدام توضیحاتی خواهیم داد.

تلفن‌ها: تلفن‌ها قادر به ایفای نقش یک UAC یا UAS می باشند.

Soft phoneها: کامپیوترهایی که توانایی نصب‌ phone را بر روی خود دارند و می توانند آغازکننده و یا پاسخ دهنده به درخواست SIP باشند

Gatewayها: فراهم کننده کنترل call بوده و عملیات ترجمه بین end-point SIPها و انواع ترمینال‌های دیگر در یک گفتگو را انجام می دهد که ترجمه فرمت‌های انتقال و پردازه‌های ارتباط را شامل می شود.

SIP Server ها :

چهار نوع مختلف server وجود دارد:

PROXY Server:

این سرور به عنوان واسطه عمل می کند و این بدان معنی است که بعد دریافت درخواستهای SIP این درخواستها را بعد از اینکه برخی از ترجمه ا را انجام داد به یک سرور دگر می فرستد. بنابراین این سرور ایفا کننده ی هر دو نقش client و server می باشد. سرورهایی از این دسته قادرند اعمالی مانند تصدیق، اجازه کنترل و دسترسی به شبکه، مسیریابی، ارسال مجدد درخواست به‌صورت معتبر و امنیت را انجام دهند.

redirect server:

کاری که redirect server انجام میدهد پذیرفتن درخواست SIP ، تبدیل ادرس مقصد به آدرس جدید و در اخر ارسال کردن این آدرس به درخواست کننده است.سپس درخواست توسط درخواست کننده به سرور redirect server فرستاده می شود.باید توجه داشته باشید که این سرور شروع کننده ی هیچگونه درخواست SIP ی نمی باشد

User agent server:

کاری که این سرور انجام می دهد دریافت کردن درخواست SIP و ارتباط برقرار کردن با کاربر است.همانطور که قبلا گفته شد تلفنهایی که از قابلیت SIP برخوردارند قادرند هر دو نقش UAC و UAS را دارا باشند.اگر اغازکننده ی دزخواست SIP باشند نقش UAC را دارند و اگر دریافت کننده و پاسخ دهنده ی درخواستها باشند نقش UAS را دارند.

 

Registrar server:

این سرور پذیرنده ی درخواستهای SIP Register است و همانند SIP دارنده ی مفهومی به نام ثبت کاربر بوده و این مفهوم به معنی تعیین یک کاربر در شبکه با یک IP خاص می باشد. اما طریقه ثبت کاربر بدین شکل است که یک درخواست R از طرف کاربر به سرور register server  انتشار داده می شود. register server قادر به ترکیب با Proxy server یا redirect server می باشد .

سیگنالینگ پروتکل SIP برای برقراری تماس

شکل بالا نحوه برقراری تماس بین دو کاربر که در یک دامنه قرار دارند را نشان می‌دهد.

مراحل انجام این تماس به شرح زیر است:

۱. درخواست کاربر A که از یک تلفن IP استفاده می‌کند برای برقراری ارتباط با کاربر B به سرور پروکسی SIP هدایت می‌شود. آدرس سرور پروکسی SIP را می‌‌‌توان هنگام کنترل دسترسی کاربر به شبکه انتقال و انجام تنظیمات IP آن به کاربر اعلام کرد.

۲ و۳. سرور پروکسی با ارتباط با ثبت‌کننده SIP اطلاعات کاربر B مانند آدرس IP آن را درخواست و دریافت می‌کند.

۴. سرور پروکسی از جانب کاربر A با کاربر B تماس می‌گیرد و درخواست برقراری ارتباط می‌کند.

۵. کاربر B قبول درخواست را به سرور پروکسی اعلام می‌کند. معمولاً قبل از اعلام درخواست قبول یک بوق به سرور پروکسی برگردانده می‌شود تا به‌سوی کاربر A هدایت شود. پس از برداشتن گوشی توسط کاربر B پیام قبول به سمت کاربر A ارسال می‌شود.

۶. قبول درخواست به کاربر A اعلام می‌شود.

سیگنالینگ پروتکل

SIP در تماس بین دو دامنه

مراحل برقراری تماس با پروتکل SIP در این شکل نشان داده‌شده است.

سیگنالینگ تماس به‌صورت زیر است:

۱.  کاربر A درخواست برقراری تماس با کاربر B می‌کند.

۲.  سرور پروکسی A از روی URI کاربر B متوجه می‌شود که کاربر در دامنه دیگری قرار دارد. بنابراین با سرور تغییر جهت SIP ارتباط برقرار می‌کند.

۳.  سرور تغییر جهت آدرس IP سرور پروکسی B که به کاربر B سرویس می‌دهد را برمی‌گرداند.

۴. سرور پروکسی A درخواست کاربر A را به سرور پروکسی B ارسال می‌کند.

۵ و۶. سرور پروکسی با ارتباط با ثبت‌کننده SIP اطلاعات کاربر B مانند آدرس IP آن را درخواست و دریافت می‌کند.

۷.  سرور پروکسی از جانب کاربر A با کاربر B تماس می‌گیرد و درخواست برقراری ارتباط می‌کند.

۸. کاربر B قبول درخواست را به سرور پروکسی اعلام می‌کند. معمولاً قبل از اعلام درخواست قبول یک بوق به سرور پروکسی برگردانده می‌شود تا به‌سوی کاربر A هدایت شود. پس از برداشتن گوشی توسط کاربر B پیام قبول به سمت کاربر A ارسال می‌شود.

۹. سرور پروکسی B پاسخ را به سرور پروکسی A برمی‌گرداند.

۱۰. قبول درخواست تماس به کاربر A اعلام می‌شود.

 

برای پشتیانی شبکه و پشتیبانی voip با شرکت تیلاتل در تماس باشید.

راه اندازی Bonding در روتر میکروتیک

 

Bonding تکنولوژی ای است که به شما این امکان تجمیع مجموعه ای از اینترفیس های اترنت را به یک لینک مجازی می دهد و راه اندازی Bonding در روتر میکروتیک قابلیت ارائه failover و data rates  بالاتری را دارد. همچنین به وسیله آن می توان High Available و Maximum Throughput را دارا باشید.

 

 Link Monitoring

روشی که برای مانتور کردن لینک در هر دو حالت up و down استفاده می شود Link Monitoring گفته می شود.راه اندازی Bonding در روتر میکروتیک

انواع متدهای Link Monitoring:

 ARP Monitoring

با استفاده از این روش ARP querie ها فرستاده می‌شوند و پاسخی که دریافت می شود نشان دهنده عملیاتی بودن Link می باشد.

 MII Monitoring

MII مخفف شده ی Media Independent Interface می باشد و یک لایه انتزاعی است که مابین سیستم عامل و NIC قرار میگیرد و  لینکی که در حالت عملیاتی و پویاییباشد قادر به تشخیص آن است. MII  برای روی function های مختلفی قابل استفاده می باشد .

 

انواع Bonding Mode

I802.3ad:

مجموعه‌ای از لینک های داینامیک را EEE 802.3ad می نامند.همچنین باید از سپورت کردن استاندارد EEE 802.3ad  توسط سوییچ  و ارائه قابلیت های Fault Tolerance و  Load Balancing اطمینان حاصل کنید.راه اندازی Bonding در روتر میکروتیک

 

Active-backup:

با استفاده از Active-backup می‌توان Line Backup را ارائه داد و تنها قادر به اکتیو بودن یک slave  در یک زمان مشخص است. در صورتی که slave اول با خطا مواجه شود، تنها Slave بعدی اکتیو خواهد شد.

 

 

Balance-rr:

از آن به عنوان Round-Robin Load Balancing یاد شده است . یک Slave در اینترفیس bonding، وظیفه دارد تا دیتا را به صورت متوالی ارسال و دریافت کند و قادر به ارائه قابلیت های Fault Tolerance و Load Balancing باشد.

Balance-xor:

Balance-xor به بالانس کردن ترافیک خروجی بر مبنای اطلاعات هش شده پروتکل در قسمت هدر بسته بین پورت های اکتیو و فعال کردن ترافیک ورودی  از هر پورت می پردازد.

(Balance tlb (Transmit Load Balancing

  • تقسیم ترافیک خروجی بر مبنای بار فعلی
  • عدم بالانس ترافیک ورودی
  •  متعادل کننده بار ترافیکی Address-Pair یا Address-Pair Load Balancing

 

Balance alb

Alb یا Adaptive load balancing شامل balance tlb و rlb (receive load balancing) برای ترافیک مربود به IPv4 می باشد و احتیاج به سوئیچ support مخصوص ندارد.

 

Broadcast

Broadcast به انتقال همه‌ی دیتا بر روی اینترفیس slave می پردازد و قادر بهfault Tolerance نیز می باشد.

تنظیمات کلی:

Mikrotik-1

/interface bonding

Add name=bonding1 slaves=ether1, ether2

/ip address

Add address=192.168.88.1/30 interface=bonding1

Network=192.168.88.0

Mikrotik-1

/interface bonding

Add name=bonding1 slaves=ETH-1, ETH-2

/ip address

Add address=192.168.88.2/30 interface=bonding1

Network=192.168.88.0

 

پهنای باند تست شده :

سرعت از Mikrotik-1 به Mikrotik-2 تست می شود

 

سرعت از Mikrotik-2 به Mikrotik-1 تست می شود

برای پشتیانی شبکه و پشتیبانی voip با شرکت تیلاتل در تماس باشید.

نحوه اتصال شبکه PS5 و آپدیت دستگاه

نحوه اتصال شبکه PS5 و آپدیت دستگاه :

روش اول برای نصب فریمور بر روی کنسول :

  1. در ابتدا فریمور را دانلود و در پوشه ای بنام UPDATE بگذارید.
  2. در پوشه UPDATE فایل را درون پوشه ای بنام PS5 بگذارید.
  3. پوشه PS5 را به قسمت حافظه خارجی خود انتقال دهید.
  4. کارت حافظه را به PS5 وصل کرده و PS5 را خاموش کنید.
  5. کلید خاموش را از جلوی PS5 نگه دارید.
  6. هنگام شنیدن صدای بوق کلید را رها کنید.
  7. کنترلر را با کابل شارژ به PS5 وصل کرده و روشن کنید.
  8. گزینه System Update و سپس Via Removable Drive را انتخاب کنید.
  9. صبر کنید تا حافظه توسط کنسول شناسایی گردد.
  10. اطلاعات را تائید کرده و صبر کنید تا فریمور نصب شود.نحوه اتصال شبکه PS5 و آپدیت دستگاه

راهنمای نصب کنترل Dual Scene به دستگاه ps5

اگر برای اولین بار می‌خواهید کنترلر ps5 را به دستگاه متصل کنید باید کنترلر را با دستگاه ps5 جفت کنید:

  1. ابتدا کنسول را خاموش کنید و کنترلر را به وسیله USB-C به دستگاه متصل کنید.
  2. اگر کنترلر خاموش بود، دکمه PS وسط دستگاه را فشار دهید.
  3. در این حالت چراغی روی کنترلر باید چشمک بزند و نور LED روشن شود.
  4. وقتی مطمئن شدید که کنترلر کار می‌کند می‌توانید کابل USB-C را جدا کنید تا به صورت بی‌سیم کار کند.

نکته : اگر دوست داشته باشید که از بازی‌های ps4 استفاده کنید می‌توانید کنترلر ps4 را با کنترلر ps5 متصل کنید اما متاسفانه برعکس آن امکان‌پذیر نیست.

 

روش اتصال کنترلرهای بیشتر ps5 به صورت بی سیم

یک قابلیت جذابی که در ps5 وجود دارد این است که می‌توانید حداکثر 4 کنترلر را هم‌زمان سینک کنید. نکته اینکه این شرایط زمانی امکان‌پذیر است که یک کنترلر را با دستگاه ps5 جفت کرده باشید. برای این کار مراحل زیر را اجرا کنید:

  1. با کنترلر اصلی به تنظیمات دستگاه Settings وارد شوید.
  2. Accessories را انتخاب کنید.
  3. سپس روی Bluetooth Accessories کلیک کنید.
  4. برای اتصال کنترلر دومی، دکمه Create را انتخاب کرده و همزمان دکمه PS را فشار دهید و نگه دارید.
  5. اکنون نام کنترلر جدید را روی صفحه مشاهده می‌کنید با کنترلر اصلی آن را انتخاب کنید.

نکته : کنترلر ps5 را فقط می‌توانید با یک کنسول ps5 جفت کنید و در صورتی‌که بخواهید به یک کنسول ps5 دیگری وصل شوید باید با اولین دستگاه قطع ارتباط کنید.

طریقه اتصال کنسول ps5 به اینترنت

برای اتصال کنسول ps به اینترنت مراحل زیر را دنبال کنید:

  1. به Settings وارد شوید.
  2. از قسمت Network مجددا Settings را انتخاب کنید.
  3. گزینه Set up Internet Connection را کلیک کنید.
  4. اکنون نوع اتصال را انتخاب کنید.

 

آموزش ساخت اکانت psn با گوشی:
ساخت اکانت پلی استیشن پلاس

 

آیا بازی‌های ps5 به اینترنت نیاز دارند؟

خوشبختانه سونی این قابلیت را در کنسول ps5 قرار داده که بدون نیاز به اینترنت بازی کنید. به طور کلی دو مدل بازی در ps5 وجود دارد. بازی‌های دیجیتالی و دیسکی. اگر با پلی‌استیشن دیجیتالی کار می‌کنید، برای اجرای بازی‌ها به اینترنت نیاز دارد. برعکس. بازی‌های دیسکی را می‌توانید آفلاین بازی کنید. اما فقط بازی‌هایی که به صورت فیزیکی خریده باشید. در هر صورت انتخاب بین این دو دیسک به خودتان بستگی دارد. اگر از سرعت کم اینترنت‌تان شاکی هستید، نسخه دیسکی گزینه بهتری است.

برای پشتیانی شبکه و پشتیبانی voip با شرکت تیلاتل در تماس باشید.

بررسی VPLS در روترهای Huawei

در این بخش مفهوم ، هدف و مزایای VPLS توضیح داده شده است.

همانند یک (Multiprotocol Label Switching (MPLS مبتنی بر point-to-multipoint (P2MP) Layer Layer 2 Virtual Private Network یا  (L2VPN) ارائه شده از طریق شبکه عمومی می باشد ، Virtual Private LANServiceیا  (VPLS ) تضمین می کند که سایت های کاربران که از لحاظ جغرافیایی جدا هستند می توانند از طریق( Metropolitan Area Networks (MANs و Wide Area Networks یا (WANs) همانند یک(Local Area Network (LAN ارتباط برقرار کنند. به VPLS ،بررسی VPLS در روترهای Huawei

(Transparent LAN Service (TLS نیز گفته می شود.

شکل زیر حالت معمولی شبکه  VPLS را نشان می دهد.

 

هدف
با راه اندازی مؤسسات بیشتر و افزایش  شاخه های مختلف در مناطق مختلف و افزایش انعطاف پذیری اپلیکیشنها ، از برنامه های پیام رسانی فوری و کنفرانس تلفنی مانند (Voice over Internet Protocol (VoIP ،  بطور گسترده استفاده می شود. این امر الزامات بالاتری را برای فناوریهای داده ای (end-to-end (E2E خواستار است. شبکه ای که قادر به ارائه خدمات P2MP باشد کلید اجرای توابع داده ای E2E است.

تکنولوژی های (Traditional asynchronous transfer mode (ATM و( frame relay (FR تنها اتصالات (point-to-point (P2P مربوط به Layer 2 را ارائه می دهند.علاوه بر این ،این دسته از شبکه ها دارای معایبی مانند هزینه های بالای ساخت و ساز ، سرعت پایین و استقرار پیچیده هستند. توسعه پروتکل اینترنت (IP) به فناوری MPLS VPN منجر شده است که خدمات VPN از طریق شبکه IP  همراه با مزایایی مانند پیکربندی آسان و کنترل پهنای باند انعطاف پذیر ارائه شود . MPLS VPN ها را می توان به MPLS L2VPNs و MPLS L3VPN طبقه بندی کرد.

  • MPLS L2VPN های سنتی ، مانند (virtual leased lines (VLLs ، می توانند خدمات P2P را از طریق شبکه عمومی ارائه دهند اما قادر به ارائه خدمات P2MP نیستند.
  • MPLS L3VPN ها می توانند خدمات P2MP را با پیش شرط اینکه PE ها مسیرهای تعیین شده برای کاربران نهایی را نگهدارند، ارائه دهند . PE ها باید مقدار زیادی از اطلاعات مسیریابی را حفظ کنند. بنابراین ، نیاز است تا PE ها  عملکرد مسیریابی بالای داشته باشند.
  • VPLS مانند اترنت ، از ارتباطات P2MP پشتیبانی می کند.
  • VPLS یک فناوری Layer 2 label switching است. از منظر کاربران ، کل ستون فقرات شبکه  MPLS IP یک دستگاه سوییچینگ لایه 2 است. PE ها نیازی به حفظ مسیرهای مقصد برای کاربران نهایی ندارد.

VPLS مزایای ارائه شده توسط اترنت و MPLS  را که یک راه حل ارتباطی چند منظوره جامع تر می باشد ارائه می دهد. با تقلید از توابع LAN سنتی ، VPLS به کاربران در LAN های مختلف امکان برقراری ارتباط با یکدیگر را از طریق شبکه های IP / MPLS که توسط شرکتهای مخابراتی ارائه شده اند و گویی در یک LAN هستند را فراهم می کند.بررسی VPLS در روترهای Huawei

فواید

  • شبکه های VPLS را می توان براساس شبکه های IP شرکت مخابراتی ساخت و هزینه های ساخت را کاهش داد.
  • شبکه های VPLS  سرعت بالای اترنت را به ارث می برند.
  • شبکه های VPLS به کاربران امکان می دهد بدون توجه به اینکه لینکها در WAN یا LAN باشند از طریق لینک های اترنت ارتباط برقرار کنند. این ویژگی به شما امکان استقرار خدمات سریع و انعطاف پذیر را می دهد.
  • VPLS به موسسه ها اجازه می دهد تا سیاستهای مسیریابی را در شبکه های خود کنترل و حفظ کنند و امنیت شبکه  VPN و نگهداشت پذیری را بهبود بخشند.

 

 

برای پشتیانی شبکه و پشتیبانی voip با شرکت تیلاتل در تماس باشید.

کانفیگ eBGP در روترهای Huawei

(Border Gateway Protocol (BGP در صورت عدم موفقیت پیوند اولیه ، همگرایی مسیر را سرعت می بخشد.

سناریوی استفاده کانفیگ eBGP در روترهای Huawei
اگر چندین مسیر به یک مقصد وجود داشته باشد ، یک دستگاه BGP یک مسیر بهینه را بر اساس خط مشی های انتخاب مسیر BGP انتخاب می کند و مسیر را به همسایگان خود BGP اعلان می کند. این مسیر بهینه ممکن است توسط (External Border Gateway Protocol (EBGP یا  (Internal Border Gateway Protocol (IBGP اعلان شود.کانفیگ eBGP در روترهای Huawei

اما در سناریوهایی با وجود بکاپ (provider edges (PEs یا (route reflectors (RRs، اگر مسیرها بر اساس خط مشی های قبلی انتخاب شوند و پیوند اولیه خراب نشود ، همگرایی مسیر BGP مدت زمان زیادی طول می کشد ، زیرا هیچ مسیری برای تهیه پشتیبان وجود ندارد. برای رفع این مشکل ، BGP Best-externalرا در پشتیبان گیری از PE یا RR پیکربندی کنید.

شکل های زیر شبکه را با PE یا RR های مستر و پشتیبان نشان می دهد.

شکل زیر شبکه سازی با PE های مستر و پشتیبان را نشان می دهد.

 

شکل زیر شبکه سازی با RR های مستر و پشتیبان را نشان می دهد.

 

در شبکه های قبلی ، BGP Best-external باید در PE2 و RR2 فعال شود.

وظایف پیش تنظیم شده:
قبل از پیکربندی BGP Best-external، عملکردهای اصلی BGP را پیکربندی کنید.

روشهای پیکربندی

Run:

system-view

نمای سیستم نمایش داده می شود.

Run:

bgp as-number

نمای BGP نمایش داده می شود.

Run:

bestroute best-external

دستگاه برای انتخاب مسیرهای  BGP best-external بیرونی فعال است.

Run:

peer { ipv4-address | group-name } advertise best-external

این دستگاه برای تبلیغات بهترین مسیرهای خارجی به یک همسایه خاص یا peer group فعال شده است.

Run:

commit

پیکربندی انجام شده است.

بررسی تنظیمات:
پس از کانفیگ مسیر که در بالا انجام داده شد، می توانید صحت تنظیمات را بررسی کنید.

دستور  display bgp peer verbose را اجرا کنید تا بررسی کنید آیا دستگاه برای تبلیغ مسیرهای BGP Best-external برای یک گروه همتا یا همتایان مشخص فعال شده است یا خیر.
# دستور display bgp peer verbose را اجرا کنید تا ببینید آیا دستگاه برای تبلیغ مسیرهای BGP Best-external به گروه همتا یا همتایان مشخص شده فعال شده است یا خیر. خروجی فرمان نشان می دهد که دستگاه قادر به تبلیغ مسیرهای BGP Best-external به گروه همتایان مشخص شده می باشد.

 

<HUAWEI> display bgp peer 180.0.0.2 verbose
BGP Peer is 180.0.0.2,  remote AS 100
         Type: IBGP link
         BGP version 4, Remote router ID 180.0.0.2
         Update-group ID: 2
         BGP current state: Established, Up for 00h34m37s
         BGP current event: KATimerExpired
         BGP last state: OpenConfirm
         BGP Peer Up count: 1
         Received total routes: 1
         Received active routes total: 1
         Advertised total routes: 0
         Port: Local - 54430        Remote - 179
         Configured: Connect-retry Time: 32 sec
         Configured: Active Hold Time: 180 sec   Keepalive Time:60 sec
         Received  : Active Hold Time: 180 sec
         Negotiated: Active Hold Time: 180 sec   Keepalive Time:60 sec
         Peer optional capabilities:
         Peer supports bgp multi-protocol extension
         Peer supports bgp route refresh capability
         Peer supports bgp 4-byte-as capability
         Address family IPv4 Unicast: advertised and received
 Received: Total 43 messages
                  Update messages                2
                  Open messages                  1
                  KeepAlive messages             40
                  Notification messages          0
                  Refresh messages               0
 Sent: Total 46 messages
                  Update messages                3
                  Open messages                  1
                  KeepAlive messages             42
                  Notification messages          0
                  Refresh messages               0
 Authentication type configured: None
 Last keepalive received: 2013-03-17 12:28:05+00:00
 Minimum route advertisement interval is 15 seconds
 Optional capabilities:
 Route refresh capability has been enabled
 4-byte-as capability has been enabled
 Send community has been configured
 Send best-external has been configured
 Peer Preferred Value: 0
 Routing policy configured:
 No routing policy is configured
 TCP MSS configured value: 200

برای پشتیانی شبکه و پشتیبانی voip با شرکت تیلاتل در تماس باشید.

کانفیگ H323 تلفن های سیسکو در CUCM

این مقاله چگونگی اتصال CallManager یکپارچه سیسکو با یک سیستم CallManager Express (از جمله UC 520 ، UC540 و UC560) از طریق گیت وی H323 که اجازه می دهد تا این دو سیستم مسیری را بین یکدیگر برقرار کنند را نشان می دهد. این سناریو معمولاً بین دفاتر راه دور که CallManager Express را اجرا می کنند و باید به دفتر مرکزی خود که در CallManager کار می کند متصل شوند، استفاده می شود.کانفیگ H323 تلفن های سیسکو در CUCM

شبکه نمونه ما فرض می کند که ارتباط مستقیمی بین دو سیستم CallManager از طریق خط اجاره ای وجود دارد که در نمودار زیر نشان داده شده است:کانفیگ H323 تلفن های سیسکو در CUCM

 

مهندسینی که مایل هستند در عوض (از طریق اینترنت) اتصال VPN برقرار کنند می توانند به مقالات محبوب VPN زیر مراجعه کنند:

  • پیکربندی تونل های GRE-VPN نقطه به نقطه در روترهای سیسکو
  • پیکربندی سایت به سایت IPSec VPN تونل بین روترهای سیسکو

نمودار شبکه فوق با استفاده از GNS3 در یک محیط شبیه سازی شده از دو خوشه CallManager طراحی شده است ،

یکی در دفتر مرکزی (CUCM) با یک سرویس گیرنده (IP Communicator (CIPC_HQ با پسوند 2002 اختصاص داده شده و در شعبه راه دور ما یک سیستم CallManager Express با یک سرویس گیرنده (IP Communicator (CIPC_HQ با پسوند 5010 داریم.

برای ساده تر کردن موارد ، روتر CME ما که مستقیماً به روتر ستاد مرکزی (CUCM_HQ) متصل شده است ، مسیری را برای ما فراهم می کند تا به CallManager اصلی (192.168.10.11) برسیم.

در حالی که CallManager (دفتر مرکزی) برای برقراری و دریافت تماس از طریق شبکه PSTN / ISDN (ارائه دهندگان Telco) نیاز به یک دروازه صوتی دارد که برای این امر لزومی به ارتباط داخل سایت(intra-site) نیست.

ما فرض می کنیم هیچ پیکربندی در روتر CME و پیکربندی اصلی در CallManager وجود ندارد.کانفیگ H323 تلفن های سیسکو در CUCM

 

پیکربندی EXPRESS CALLMANAGER EXPRESS یا سیستم سریال UC500

درقسمت پایین پیکربندی روتر CallManager Express که پیکربندی LAN و WAN آن را پوشش می دهد قرار داده شده است:

 

interface FastEthernet0/0

 ip address 192.168.20.1 255.255.255.0

 duplex half

 h323-gateway voip interface

 h323-gateway voip bind srcaddr 192.168.20.1

!

interface Serial1/0

 ip address 172.16.1.2 255.255.255.252

 serial restart-delay 0

!

ip route 0.0.0.0 0.0.0.0 172.16.1.1

رابط voip VoIP h323-gateway و دستورات h323-gateway voip bind srcaddr رابط منبع و آدرس IP را برای کلیه ارتباطات پروتکل h323 تعریف می کنند و برای اطمینان ارتباط VoIP با CUCM لازم است.

در مرحله بعد ، ما سرویس CallManager Express را فعال می کنیم و تنها تلفن IP( IP Communicator) خود را که برای آزمایش استفاده می شود پیکربندی می کنیم:

telephony-service

 max-ephones 1

 max-dn 1

 ip source-address 192.168.20.1 port 2000

 auto assign 1 to 1

 max-conferences 4 gain -6

 transfer-system full-consult

 create cnf-files version-stamp Jan 01 2002 00:00:00

!

ephone-dn  1  dual-line

 number 5010

!

ephone  1

 no multicast-moh

 mac-address 000C.296C.C0C4

 keepalive 30 auxiliary 0

 type CIPC

 button  1:1

!

سرویس CallManager Express از طریق سرویس تلفنی و زیرمجموعه مهم آدرس IP منبع فعال می شود که آدرس IP منبع سیستم CallManager Express را تعریف می کند. در صورتی که روتر CME دارای چندین واسط متصل به شبکه های مختلف (VLAN) باشد ، آدرس IP منبع را تنظیم می کنیم تا Voice VLAN باشد ، بنابراین روتر CME از رابط صحیح (و به همین دلیل آدرس IP منبع) برای ارتباط با سرویس گیرنده ها استفاده می کند (تلفن های IP).

برای ثبت ارتباط IP Communicator خود با CME ، یک شماره فهرست ephone (ephone-dn) ایجاد می کنیم که شماره پسوند و ورودی ephone را نشان می دهد که نشان دهنده تلفن IP فیزیکی ما (از طریق آدرس MAC آن) است.

با پیکربندی بالا ،باید تلفن IP Communicator در CME ثبت نام کرده و پسوند آن را دریافت کند. به خاطر داشته باشید که پیکربندی آدرس IP سرور TFTP با آدرس CME تحت تنظیمات Preferences > Network settings در IP    Communicator ضروری است.

سرانجام ، تمام آنچه باقی مانده است پیکربندی یک dial-peer است که می تواند تمام تماسها به CallManager را در دفتر مرکزی ما هدایت کند.این کار با استفاده از dial-peers انجام می شود که در شکل زیر مشاهده می کنید:

dial-peer voice 1 voip
destination-pattern 2…
session target ipv4:192.168.10.11

این dial-peer به CallManager Express دستور می دهد تا تماس های برقرار شده به هر شماره چهار رقمی را که از 2 شروع می شود ، ارسال کند. به عنوان مثال

2000, 2452, 2900 etc, به آدرس ای پی 192.168.10.11, دفتر مرکزی ما CallManager.

Dial-peers یک عنصر اساسی برای مدیریت تماس های خروجی و دریافتی است.

این پیکربندی CallManager Express ما را کامل می کند. اکنون ما آماده هستیم تا به پیکربندی CallManager خود برویم.

پیکربندی CALLMANAGER( (CUCM

پیکربندی CallManager شامل تعدادی از مراحل آسان برای دنبال کردن می باشد که  در زیر به آن اشاره شده است. همانطور که در نقشه شبکه نشان داده شد، ما شماره پسوند 2002 را به IP Communicator متصل به سیستم اختصاص داده ایم. این تلفن تماس های دریافتی را از سیستم کنترل از راه دور CallManager Express می پذیرد.

 

اولین قدم بررسی این است که Cisco CallManager و Cisco TFTP Server فعال هستند یا خیر. این کار را می توان با مراجعه به Cisco Unified Serviceivity> Tools> activation service مطابق شکل زیر انجام داد:

 

در اینجا ما باید خدمات CM ذکر شده را با انتخاب آنها و کلیک بر روی ذخیره فعال کنیم.

اگر IP Communicator از قبل به CallManager متصل و ثبت نام نشده باشد ، می توانیم با مراجعه به

Cisco Unified CM Administrator> System> Cisco Unified CM Configuration این فرآیند را به صورت خودکار انجام دهیم:

 

در اینجا تیک مربوط به box Auto-registration Disabled on this Cisco Unified Communications Manager را بردارید. این کار به هر تلفن IP – CIPC ) IP Communicator در پرونده ما) اجازه می دهد تا رجیستر شده و به طور خودکار یک پسوند را به آنها اختصاص دهد. این یک روش بسیار آسان و بدون درد برای ثبت تلفن های IP در سیستم CallManager است.

اکنون برای پیکربندی CIPC با پسوند 2002 ، به Device > Phones > Add New> Phone Type رفته و Cisco IP Communicator را انتخاب می کنیم.

در مرحله بعد ، به Device Name بروید (آدرس MAC CIPC را انتخاب کنید) و برای قسمت    Softkey Template ، Standard CIPC SCCP را انتخاب کنید:

 

با پیمایش به پایین صفحه ، می توانید به قسمت SUBSCRIBE Calling Search Space (فضای جستجو) بروید. بر روی آن کلیک کرده و Cisco IP Communicator را انتخاب کنید:

 

روی  save کلیک کنید و سپس پیکربندی دایرکتوری شماره را انتخاب کنید ، 2002 یا پسوند مورد نظر را وارد کنید و سپس تلفن را مجددا تنظیم کنید تا امکان ثبت نام موفق CIPC با CallManager فراهم شود:

 

تنظیم X323 GATEWAY در CALLMANAGER

با ثبت تلفن IP ، اکنون باید H.323 gateway را راه‌اندازی کنیم.

راه‌اندازی یک H.323 gateway در CallManager یک فرایند ساده است. از منوی اصلی ، Device > Gateways > Add New > Gateway Type را انتخاب و سپس H.323 Gateway را انتخاب کنید.

هنگام انتخاب H.323 Gateway ، باید اطلاعات بیشتری ارائه دهیم تا توسط سیستم قابل استفاده باشد.

در قسمت Device Name and Description ، آدرس IP سیستم از راه دور CME  را 192.168.20.1 وارد کنید.

در مرحله بعد ، روی قسمت Device Pool کلیک کرده و Default را انتخاب کنید. در آخر ، گزینه Save و Reset را بزنید تا این تغییرات اعمال شود.

 

پیکربندی CALLMANAGER ROUTE GROUP، ROUTE LISTو  ROUTE PATTERN

مرحله بعدی ما پیکربندی CALLMANAGER ROUTE GROUP، ROUTE LISTو  ROUTE PATTERNمی باشد. این روندی مشابه به تنظیمات CME’s dial-peer دارد اما در CallManager کمی پیچیده تر است.

از منوی اصلی ، به  Call Routing > Route/Hunt > Route Group > Add New > Add Available Deviceرفته و H.323 Gateway تازه ساخته شده را انتخاب کنید. بر روی Add To Route Group کلیک کرده و روی save کلیک کنید.

 

 

حال ما به Call Routing > Route/Hunt > Route List > Add New > Name می رویم . ما از Route به 5xxx استفاده کرده ایم تا به تشخیص این لیست مسیر کمک کنیم. در گزینه کشویی Cisco Unified Communication Manager Group گزینه Default را انتخاب کرده و روی save کلیک کنید.

درست درقسمت پایین بخش اطلاعات اعضا Route List را مشاهده می کنیم. در اینجا ما روی دکمه Add Route Group کلیک می کنیم:

 

در صفحه جدید قسمت Route Group را انتخاب کرده و WAN Devices-[NON-QSIG]را انتخاب کنید ، سپس روی Save کلیک کنید:

 

در آخر الگوی مسیر را پیکربندی می کنیم. به Call Routing > Route/Hunt > Route Pattern > Add New > Route Pattern رفته و 5xxx را وارد کنید. الگوی “5xxx” شبیه به “2 …” CallManager Express است و با هر عدد چهار رقمی که از 5 شروع می شود مطابقت دارد.

در زیر ، در Gateway/Route List، Route to 5xxx را انتخاب کنید و علامت انتخاب گزینه Outside Dial Tone را بردارید. در آخر ، روی Save کلیک کنید:

 

در این مرحله ، CallManager پیکربندی شده است تا تمام پسوندهای 5xxx را به سیستم از راه دور CallManager Express مسیریابی کند و هر دو سیستم باید بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

برای پشتیانی شبکه و پشتیبانی voip با شرکت تیلاتل در تماس باشید.