حتما کلمه بکاپ را شنیدهاید اما آیا تابحال از آن استفاده کردهاید و یا اینکه اصلا لزوم استفاده از Backup را میدانید؟ شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که اشتباهی عکس و یا فایلی را پاک کردهاید و یا با ویروسی شدن آن دیگر امکان دسترسی به آن وجود نداشته باشد. اگر به هر دلیلی اطلاعات خود را از دست بدهید، راهحلی وجود دارد؟
چطور مطمئن باشیم که اطلاعات ما روی این دیوایسها امن هستند؟ چگونه از فایلهای مهم خود بکاپ تهیه کنیم؟اگر تصور شما این است که هرگز اطلاعاتی که روی تلفن، کامپیوتر، تبلت، هارد درایو یا حتی NAS و DAS و SAN شماست، مشکلی پیدا نخواهند کرد و همیشه در دسترس و امن هستند، با ما همراه باشید تا راهکاری برای رسیدن به این ایدهآل، پیدا کنیم. آنچه در این محتوا میخوانید:
- فقدان داده یا Data Loss چیست؟
- انواع Data Loss
- پادکست: بررسی Data Loss و راهکارهای جلوگیری از آن (DLP)
- راهکارهای تامین امنیت و حفاظت از اطلاعات
- بکاپ گیری چیست؟
- انواع روش های بکاپ گیری داده
- بهترین نرم افزارهای بکاپ گیری از سرور، سال ۲۰۲۰
- گفتگوی TechTalk: راهکارهای بکاپ گیری – Backup Solutions
- آرشیو داده چیست؟
- تفاوت بکاپ و آرشیو داده چیست؟
- مزایای آرشیو داده
- انواع روش های آرشیو داده
- چرا Tape مناسبترین ابزار برای تهیه بکاپ و آرشیو است؟
- چرا از استوریج کیونپ استفاده کنیم؟
- قانون ۳-۲-۱ چیست؟
فقدان داده یا Data Loss چیست؟
فقدان داده یا Data Loss، به هر رویداد یا فرآیندی گفته میشود که نتیجه آن خرابی، پاک شدن، غیرقابل خوانش شدن اطلاعات توسط کاربر نرمافزار یا اپلیکیشن است.
پس Data Loss در سیستمهای اطلاعاتی و داده، به اطلاعاتی اطلاق میشود که به دلیل خرابی یا ایراد در پردازش، انتقال و یا ذخیره سازی، از بین میروند. فقدان داده هم میتواند برای دادههایی که در حالت Rest هستند اتفاق بیفتد و هم دادهای که در شبکه در حال انتقال است. Data Loss به عنوان Data Leakage هم شناخته میشود. Data Loss میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد:
- Data corruption
- اگر کاربر و یا هکر، از قصد و یا تصادفی داده را پاک کند و یا Overwrite کند.
- دزدیده شدن داده در شبکه به علت نفوذ به شبکه و یا هک شبکه
- خرابی یا دزدیده شدن فیزیکی ابزار ذخیرهسازی
- آلوده به ویروس شدن و پاک شدن یک یا چند فایل
تامین امنیت داده از مهمترین مواردی است که در پیشگیری از فقدان داده (Data Loss Prevention یا DLP) باید توجه شود. برای اینکه از ایجاد این دادههای از دست رفته جلوگیری کنیم (DLP) و یا بتوانیم آنها را بازیابی و قابل استفاده کنیم میتوانیم از راهکارهای بکاپگیری، مکانیزمهای امنیتی در ذخیرهسازی داده، کنترلهای قوی در دسترسی به داده و یا Disaster Recovery استفاده کنیم.
انواع Data Loss
معمولا با ۴ اتفاق، اطلاعات و فایلهای خود را از دست میدهیم:
- حوادث و بلایای طبیعی: این حقیقت که ما همیشه در برابر حوادث و بلایای طبیعی، آسیبپذیر هستیم، اجتتنابناپذیر است؛ حوادثی چون آتش سوزی، سیل، زلزله و … که اصولا باعث فقدان داده و خرابی داده میشوند.
- خرابی سخت افزار: خراب شدن سخت افزار، تجربهای است که ممکن است با آن رو به رو شده باشید مثلا هارد درایوتان یک دفعه خراب شود. به همین دلیل است که ما اصرار داریم از اطلاعات اصلی خود بکاپ تهیه کنید.
- سرقت: احتمال اینکه دستگاههای شما دزدیده شود وجود دارد که در این صورت باید از اطلاعات خود خداحافظی کنید!
- خطای انسانی: انسان جایزالخطاست اما گاهی اوقات این اشتباه میتواند به قیمت از دست دادن اطلاعات و فایلهایمان تمام شود. مثلا اتفاقی آنها را پاک کنیم یا نتوانیم آنها را پیدا کنیم.
حال سوال اینجاست که چگونه از اطلاعاتمان در برابر این اتفاقات، حفاظت کنیم.
راهکارهای تامین امنیت و حفاظت از اطلاعات
حفاظت از داده یا Data Protection به فرآیند تامین امنیت اطلاعات مهم در برابر خرابی، هک و Data Loss گفته میشود. اهمیت آن زمانی افزایش مییابد که مقدار داده تولید و ذخیره شده با نرخی غیرقابل پیشبینی در حال رشد است. وجود حفاظت از داده باعث کاهش Downtime در سیستم میشود چون دسترسی غیرمجاز به اطلاعات مهم را غیرممکن میکند.
بخش مهمی از استراتژی Data Protection این است که اگر خرابی و فقدان داده رخ دهد، بتوان اطلاعات را بسیار سریع ری استور کرد. تامین استاندارد امنیتی داده و اطمینان از تامین امنیت، از دیگر بخشهای مهم در Data Protection است.
تکنولوژیهایی که با هدف تامین حفاظت از داده استفاده میشوند به ۵ دسته کلی تقسیم میشوند:
- Predictive Business Continuity
- Backup and Recovery
- Deduplication and Replication
- Disaster Recovery
- Virtualization Management, Monitoring and Protection
اصطلاح Data Protection هم برای بکاپ گیری از داده و هم برای پیوستگی کسبوکار (Business Continuity) و Disaster Recovery به کار میرود. استراتژی حفاظت از داده شامل دو دسته است:
- دسترس پذیری داده (Data Availability): کاربران همواره به اطلاعات مورد نیاز کسبوکار دسترسی دارند حتی اگر خرابی یا فقدان صورت گیرد.
- مدیریت داده (Data Management): نکته اصلی در مدیریت داده، مدیریت داده در طول عمر داده است که شامل پروسهای است که اطلاعات مهم و حیاتی (Critical) را به استوریج آنلاین و آفلاین منتقل میکند و اطلاعات را از حملات ویروس و بدافزارها، خطاهای کاربری و اپلیکیشنی، خرابی سیستم، قطعی در قطعات و غیره حفاظت میکند.
به گفته کارشناسان و تحلیلگران، در اغلب سازمانها، دادههای اکتیو موجود در سیستمهای ذخیره سازی حدود ۲۰ درصد است و حداقل ۸۰ درصد دادهها، استفاده نمیشوند اما این دادههای غیرفعال همچنان روی استوریج Primary باقی میمانند. هزینه نگهداری داده بر روی استوریج اصلی، بسیار گران است چه از نظر سخت افزاری و چه از نظر نیروی انسانی (چرا که باید این دادهها مدیریت هم بشوند). پس خود استوریج، بکاپ از آن و در نهایت هم، حفاظت از داده همگی هزینه دارند. در ادامه راهکارهای حفاظت از داده را بررسی میکنیم:
۱- RAID
میتوانید از انواع پیکربندیهای RAID استفاده کنید: RAID 0, 1, 5, 6, 10 …. با انتخاب مناسبترین پیکربندی RAID میتوانید ریسک Data Loss که در نتیجه خرابی غیرمنتظره هارد دیسک اتفاق میافتد را کاهش دهید.
با انجام تنظیمات Spare Drive، وقتی یه هارد در هر یک از RAID Volume ها خراب شود، هارد Spare به صورت خودکار، جایگزین هارد خراب میشود تا از فقدان داده جوگیری شود.
۲- تکنولوژیهای ذخیره سازی و استوریج
تکنولوژیهای ذخیره سازی و استوریج برای حفاظت از داده استفاده میشود و بکاپ تهیه شده که در واقع کپی اطلاعات است، با امنیت کامل روی هارد درایو یا Tape ذخیره میشود.
۳- Mirroring
با تکنولوژی Mirroring که Replication دقیقی ار فایلها یا وبسایت ایجاد میکند باعث میشود اطلاعات شما در بیش از یک مکان، قابل دسترس باشند.
۲- تهیه بکاپ
در ادامه، مفصل به این مقوله میپردازیم.
۳- تهیه Snapshot
در صورت تهیه Snapshot، میتوانید در هر لحظه، وضعیت سیستم خود را ثبت کنید تا اگر شرایط ناخواستهای پیش آمد، بتوانید سیستم را با این Snapshot ها به وضعیت قبلی برگردانید. منظور از وضعیت قبلی زمانی است که این Snapshot ثبت شده است.
با استفاده از ابزارهای مبتنی بر وب برای تهیه Snapshot، به آسانی از اطلاعات مهم خود بکاپ بگیرید و اطلاعاتی که از دست دادهاید را با برگرداندن وضعیت سیستم به حالت قبل از وقوع فقدان داده، بازیابی کنید.
Storage Snapshot به طور خودکار مجموعهای اشارهگر به اطلاعات ذخیره شده روی Tape یا هارد درایو، ایجاد میکند که Data Recovery را سریعتر کرده و در عین حال CDP یا Continuous Data Protection از تمامی دادههایی که تغییری در آنها ایجاد شده، بکاپ میگیرد.
۴- رمزگذاری
دو روش برای رمزگذاری پیشنهاد میشود:
- IP Blocking: لیست کسانی که مجازند به اطلاعات مورد نظر دسترسی داشته باشند را تهیه کنید و در کنار آن لیست سیاه کاربران را هم تهیه کنید. کاربران لیست سیاه با IP هایشان نمیتوانند به اطلاعات شما دست یابند.
- رمزگذاری هارد درایو: اگر با استفاد از ابزار رمزگذاری، هارد خود را رمزگذاری کنید، حتی اگر دزدیده شود هم قابل دسترسی یا رخنه نیست.
جدول زیر راهنمای خوبی برای شماست تا انتخاب راهکار بکاپ گیری مناسب خود را انتخاب کنید.
۵- Data Deduplication
Data Deduplication که به صورت Data Dedupe هم شناخته میشود نقش مهمی در بکاپ مبتنی بر دیسک دارد. Dedupe، کپیهای Redundant از داده را حذف کرده و ظرفیت لازم برای بکاپ ها را کاهش میدهد.
۶- CDP
CDP در Disaster Recovery نقشی مهمی دارد و ری استور کردن بکاپ ها را سریع میکند. CDP هنگام رخ دادن خرابی یا پاک شدن داده، میتواند سازمانها را به آخرین نسخه مناسب و سالم فایل یا دیتابیس برگرداند. CDP نیاز به داشتن چندین نسخه از داده را حذف میکند و فقط یک نسخه از داده وجود دارد که به محض انجام تغییرات، آپدیت آن انجام میشود.
۷- یکپارچگی بکاپ و Disaster Recovery
از دیگر تکنولوژیهای Data Protection که با هم ترکیب میشوند، ادغام بکاپ و قابلیتهای DR است. در این زمینه مجازی سازی نقش مهمی دارد و علاوه بر تهیه کپی، به انجام CDP هم میپردازند.
حال بیایید به تفاوت بکاپ و DR بپردازیم. بکاپ در واقع تهیه کپیهای Duplicate از داده است اما Disaster Recovery به چگونگی استفاده از این بکاپ ها هنگام وقوع Disaster میپردازد.
امروزه Replication و Snapshot ها ریکاوری را سریعتر انجام میدهند. اگر سروری Fail شود، داده از بکاپ در استوریج اصلی، جایگزین میشود اما باید توجه داشته باشیم که بکاپ ها در معرض تغییر و اصلاح نباشند. حال چگونه این کار انجام شود؟ ابتدا با مفهوم Differencing Disk آشنا میشویم.
Differencing Disk چیست؟
Differencing Disk نوعی هارد دیسک مجازی (Virtual Hard Disk) است که تغییراتی که در VHD دیگری ایجاد شده را مدیریت و ذخیره میکند و در محیطهای مجازی برای Track، ذخیره، مدیریت و ری استور کردن تغییراتی میپردازد که در یک VHD انجام شده است.
چگونه بکاپ ها را از تغییر حفظ کنیم؟
اسنپ شات های داده بلافاصله از بکاپ ها Differencing Disk میسازند. داده اصلی از بکاپ، خوانده شده و بر Differencing Disk نوشته میشوند در نتیجه نسخه اصلی بکاپ بدون تغییر باقی میماند. سپس استوریج سرور Fail شده، Rebuild میشود و داده از بکاپ ها به سرور Fail شده که به تازگی Rebuild شده، Replicate میشود. پس از اتمام Replication، محتواهای Differencing Disk در استوریج سرور ادغام شده و کاربر به کسبوکارش برمیگردد.
بکاپ گیری چیست؟
اگر از دادهها و اطلاعات خود، کپی تهیه کنید در واقع از اطلاعات خود بکاپ گرفتهاید. حالا خیالتان راحت است که هر اتفاقی هم بیفتد، به اطلاعات خود دسترسی خواهید داشت و میتوانید دادههای اصلی را بازیابی کنید، حال این دادهها میتواند عکسی در گوشی موبایل باشد و یا اطلاعات حیاتی یک سازمان.
سازمانهای امروزی حتما از شبکههای کامپیوتری و اینترنت استفاده میکنند پس طبیعیست که در معرض خطراتی مثل ویروسها، بدافزارها و باجافزارها و … قرار گیرند. اگر فایلهای اتوماسیون اداری سازمان دچار مشکل شوند، تمام دادهها و سوابق پیشین از بین میرود. و یا اگر فایلهایی که به صورت اشتراکی و پابلیک در سرورها قرار میگیرند، با مشکلی مواجه شوند، نتیجه کار پرسنل سازمان از بین خواهد رفت. ایمیلها، اطلاعات شخصی و تمامی مستندات یک شرکت میتوانند آینده یک کسبوکار را رقم بزنند پس عقلانیترین راه تامین امنیت دادهها و اطلاعات است و برای این کار بکاپ گیری از اطلاعات مطرح میشود.
در سطح کاربر خانگی و شخصی، کافیست اطلاعات خود را روی هارد یا فلش ذخیره کنید اما در سطح سازمانی و شرکتی این کار ممکن نیست. مناسبترین راه، تهیه Backup به صورت متمرکز و همیشگی است که بتوان بر بخشی از مشکلات امنیت اطلاعات غلبه کرد. برای سازمانهای کوچکتر با خرید سرور بکاپ با ظرفیت ذخیرهسازی بالا مناسب است اما استفاده از دستگاههای مخصوص این کار که ظرفیتها، امکانات و هزینههای قابل قبولتری را ارائه میدهند، بهتر است. با رشد تصاعدی این دادهها و اطلاعات، آیا این کار، ممکن است؟
انواع روش های بکاپ گیری داده
نرم افزار بکاپ گیری از فایل ها از راهکارهای بکاپ گیری مختلفی استفاده میکنند که در ادامه برخی از آنها را توضیح میدهیم:
Full backup چیست؟
در Full Backup از تمام داده، بکاپ گرفته میشود. نرم افزار بکاپ گیری، کاری به تغییرات و اضافه و کم شدن دیتاها ندارد و از همه آنها بکاپ میگیرد. مزیت آن سرعت و سهولت در بازیابی اطلاعات است اما عیب آن فضای زیاد ذخیره سازی است که لازم دارد چون از یک دیتا چند نسخه ذخیره شود.
Incremental backup چیست؟
بسیاری از نرم افزارهای بکاپ گیری تحت شبکه از روش بکاپ گیری افزایشی استفاده میکنند. در Incremental backup، اول Full Backup تهیه میشود و در بکاپ گیریهای بعدی فقط از تغییرات اعمال شده روی دیتاها بین دو زمان بکاپگیری، بکاپ گرفته میشود. پس محتوای بکاپ ها تکراری نیست. مزیت روش پشتیبان گیری افزایشی نسبت به فول بکاپ، سرعت بالاتر در تهیه بکاپ و فضای ذخیره سازی کمتر است اما پروسه ری استور کردن نسبت به فول بکاپ پیچیدهتر و با سرعت کمتری همراه است.
Reverse incremental backup چیست؟
در Reverse Incremental backup ابتدا یک فول بکاپ گرفته میشود و سپس هر بار که Incremental backup گرفته میشود، تغییرات به نسخه اولیه فول بکاپ اعمال میشود پس هر بار Full Backup کاملی داریم. مزیت این روش، کارایی در بازیابی است چون تعداد زیادی بکاپ افزایشی نداریم.
کلود بکاپ یا Cloud Backup چیست؟
سرویسهای ابری زیادی هستند که سرویس بکاپ گیری را ارایه میدهند. چند سرویس ابری عمومی یا Public Cloud عبارتند از: Microsoft Azure و Amazon Glacier و Amazon S3 و ElephantDrive و Symform و Google Cloud Storage و OpenStack Swift و WebDAV.
امروزه Cloud Backup رواج بیشتری یافته و سازمانها به طور مرتب بکاپ اطلاعاتشان را به کلودها منتقل میکنند. این بکاپ ها جایگزینی برای Tape Library ها و On Site Disk شده و کپی امنی از اطلاعات را فراهم میکنند. از قدیم، بکاپ گیری، عنصر مهمی در استراتژی حفاظت از داده بوده بدین صورت که در زمانبندیهای مشخصی مثلا هر شب، کپی اطلاعات، روی Tape Drive یا Tape Library ذخیره شود. بدین ترتیب اگر مشکلی در استوریج اصلی یا Primary Storage رخ دهد، از این بکاپ ها برای ریاستور کردن دادههای خراب یا از دست رفته استفاده میکنیم.
بکاپ ها دیگر عملیات مستقلی نیستند و به صورت ترکیب با دیگر عملیات حفاظت از داده استفاده میشوند تا در فضای ذخیره سازی صرفهجویی شده و هزینهها کاهش یابد.
مثلا بکاپ و آرشیو داده به صورت دو عملیات مجزا هستند: هدف از بکاپ، ری استور کردن داده پس از Fail شدن است در حالی که آرشیو، کپی قابل جستجویی از داده را فراهم میکند. ولی هر دوی آنها مجموعه دادههای Redundant است. امروزه محصولاتی در بازار وجود دارد که بکاپ گیری، آرشیو و ایندکس داده را در یک راهکار انجام میدهند بدین ترتیب هم در زمان صرفهجویی میشود و هم مقدار داده که باید در Long Term Storage ذخیره شود، کم میشود.
انواع سرویس های کلود بکاپ یا Cloud Backup
اما بکاپ گیری روی سرویس های پابلیک کلود، با ریسکهایی همراه است:
اولین مساله، Privacy است. به طور کلی ما نمیتوانیم اتفاقاتی که در پابلیک کلود میافتد را کنترل کنیم مثلا اگر سرویس ابر عمومی تصمیم بگیرد که شرایط استفاده را عوض کند، کاری از دست ما بر نمیآید یه عنوان مثال چگونگی استفاده از فایلها، عکسها و ویدئوها را تغییر دهد.
دوم این که امکان پاک شدن عکسها و ویدئوها و بکاپ های ما وجود دارد مثلا گوگل اعلام کرده که بکاپ های اندرویدی دیوایسهایی که دو ماه غیرفعال باشند، به طور خودکار پاک میشوند. میبینید که داشتن بکاپ روی کلود چندان قابل اعتماد نیست.
اساسا پاسخی برای این سوال که چه روش بکاپ گیری میتواند ۱۰۰ درصد، امنیت اطلاعات ما را حفظ کند وجود ندارد اما توصیه ما این است که قانون ۳-۲-۱ را فراموش نکنید تا در صورت وقوع شرایط غیرمنتظره، اطلاعات شما در امان باشند. این قانون را در همین محتوا معرفی میکنیم.
بهترین نرم افزارهای بکاپ گیری از سرور، سال ۲۰۲۰
در این قسمت ۲۰ تا از بهترین نرم افزارهای بکاپ گیری از سرور و سرور مجازی که G2 اعلام کرده را نام میبریم:
- Acronis Cyber Backup
- Veeam Backup & Replication
- Acronis Cyber Backup Cloud for Service Providers
- MSP360
- SolarWinds Backup
- NAKIVO Backup & Replication
- Altaro VM Backup
- Rubrik
- AWS Backup
- Cohesity DataPlatform
- Druva Phoenix
- Arcserve UDP
- Unitrends DRaaS
- Barracuda Backup
- EaseUS Data Recovery
- Azure Backup
- Vembu BDR Suite
- Altaro VM Backup for MSPs
- Veritas NetBackup
- Veritas Backup Exe
انواع روش های آرشیو داده
آرشیو داده به شکلهای مختلفی انجام میشود. برخی سیستمها از روش آنلاین استفاده میکنند که در این روش، داده بایگانی روی سیستمهای دیسکی قرار میگیرد که قابل دسترسی در لحظه هستند. بایگانیها مبنی بر فایل هستند اما مجبوبیت ذخیرهسازی شیگرا نیز در حال رشد است.
روش دیگر به صورت آفلاین است و در آن داده بایگانی روی Tape و دیگر رسانههای قابل حمل که از نرمافزار آرشیو استفاده میکنند ذخیره میشود. چون Tape قابلیت حمل دارد، بایگانی مبنی بر Tape مصرف انرژی کمتری نسبت به سیستمهای دیسکی دارد در نتیجه هزینههای استوریج آرشیو کاهش مییابد.
استوریج کلود روش دیگریست که ارزان است اما به سرمایه متداوم نیاز دارد به علاوه هزینهها در طول زمان رشد خواهند کرد زیرا دادههای بیشتری باید به صورت کلود ذخیره شوند.
مدیریت آرشیو داده
پروسه آرشیو با استفاده از نرمافزار آرشیو همواره به صورت اتوماتیک انجام میشود. قابلیتهای چنین نرمافزاری در تولیدکنندگان مختلف متفاوت است اما عموما به صورت اتوماتیک دادههای قدیمی مطابق با سیاستهای آرشیو داده که ادمین استوریج تعیین میکند، بایگانی میشود.
چرا Tape مناسبترین ابزار برای تهیه بکاپ و آرشیو است؟
Tapeها نسبت به سایر ذخیرهسازها فضای بیشتری را فراهم میکنند و در برابر این حجم و ظرفیت، هزینه بسیار کمتری را اعمال میکنند. طول عمر دستگاههای ذخیرهسازی معمول هم نسبت به Tapeها کمتر است. نوارها همچنین برق کمتری نیز استفاده میکنند و با وجود نرمافزارها (مثلا HPE Data Protector) و تکنولوژیهای بکاپ گیری، میتوان این کار را به صورت خودکار و بدون نیاز به نیروی ماهر انجام داد. بسیاری سازمانها برای راه اندازی بکاپ سرور و تهیه بکاپ و آرشیو از اطلاعات خود از تکنولوژی Tape استفاده میکنند. محتوای مکمل این مبحث “محتوای “ذخیره سازی مبتنی بر نوار یا Tape” است.
چرا از استوریج کیونپ استفاده کنیم؟
استوریج کیونپ، سیستم ذخیره سازی مرکزی شما با چندین هارد درایو است که همیشه به اینترنت متصل و همیشه (هرجا و هر زمان) در دسترس است. با وجود سیستم عامل QTS یا QNAP Turbo Operating System، به راحتی میتوانید از استوریج کیونپ استفاده کرده و راهکارهای جامع و قابل سفارشی سازی آن را استفاده کنید که شامل مدیریت فایل، مدیریت بکاپ و مدیریت دانلود، مجوزهای دسترسی و غیره، به صورتی قدرتمند است. استفاده از همه این قابلیتها به دانش پیچیدهای از آی تی نیاز ندارد. NAS استوریج QNAP زندگی شما را به شکل شگفت انگیزی آسان میکند.
قانون ۳-۲-۱ چیست؟
برای اینکه شانس بیشتری برای ریکاوری اطلاعات خراب و یا از دست رفته خود داشته باشد، از قانون ۳-۲-۱ پیروی کنید.
قانون ۳: از فایلهای مهم خود سه کپی تهیه کنید: یکی نسخه اصلی و دو تا بکاپ از آن.
برای اینکه شانس بیشتری برای ریکاوری اطلاعات خراب و یا از دست رفته خود داشته باشد، از قانون ۳-۲-۱ پیروی کنید!
قانون ۲: فایلها را حداقل بر روی دو نوع استوریج نگه دارید تا در برابر انواع خطرات از آنها محافظت کنید.
قانون ۱: یک کپیِ آف سایت تهیه کنید یعنی یک نسخه از اطلاعات خود را در مکانی خارج از خانه و یا محل کار خود نگهداری کنید.